Η αρχαία Μεσσήνη αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους αρχαιολογικούς χώρους στην Ελλάδα και έχει σπουδαία ιστορική σημασία. Βρίσκεται στους πρόποδες του όρους της Ιθώμης και απέχει λίγα χιλιόμετρα από τη σύγχρονη πόλη της Μεσσήνης αλλά και από το Διεθνή Αερολιμένα Καλαμάτας.
Πρόκειται για έναν αρχαιολογικό χώρο πολύ καλά διατηρημένο, με μνημεία και κτήρια που εντυπωσιάζουν τον επισκέπτη.
Το Ασκληπιείο, το Θέατρο αλλά και το Εκκλησιαστήριο (Ωδείο) είναι μερικά από τα σημαντικότερα μνημεία που σώζονται.
Η Αρχαία Μεσσήνη ιδρύθηκε το 370 π.Χ. από το στρατηγό Επαμεινώνδα, μετά τη νίκη του επί των Σπαρτιατών στη μάχη των Λεύκτρων και την εισβολή του στη Λακωνία. Ο Επαμεινώνδας απελευθέρωσε τη Μεσσηνία από τη σπαρτιατική επιρροή και επέλεξε τους πρόποδες του όρους Ιθώμη για να χτίσει την πρωτεύουσα των ελεύθερων Μεσσηνίων.
Η πόλη παρέμεινε πολιτιστικό κέντρο της Μεσσηνίας κατά τα ρωμαϊκά χρόνια και τουλάχιστον μέχρι τα τέλη του 4ου αι. μ.Χ. Το 365 ο μεγάλος σεισμός που χτύπησε την Ανατολική Μεσόγειο πιθανότατα είχε σημαντικές επιπτώσεις και στη Μεσσήνη. Το 395 η επιδρομή των Γότθων του Αλάριχου υποτίθεται πως έδωσε το αποφασιστικό πλήγμα στην πόλη. Τότε οι λιγοστοί πια κάτοικοί της θα άρχισαν να εγκαθίστανται σε ασφαλέστερους οικισμούς και η θέση να ερημώνεται.
Η Μεσσήνη από τον 5ο αιώνα και μετά θα γίνει και πάλι σημαντικός οικισμός της περιοχής.
